Όπως στον ουρανό ξεχωρίζουν τα φωτεινά αστέρια, έτσι και στον ουρανό της Εκκλησίας ξεχωρίζουν τα φωτεινά αστέρια της που είναι οι άγιοι. Τρία τέτοια φωτεινά αστέρια, τρεις μεγάλοι άγιοι της Εκκλησίας είναι και οι Τρεις Ιεράρχες: ο Μέγας Βασίλειος, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Και οι τρεις είναι οι προστάτες των γραμμάτων, οι άγιοι των μαθητών και των δασκάλων.
α) Ο Μέγας Βασίλειος γεννήθηκε το 330. Καταγόταν από τα μέρη του Πόντου. Η οικογένεια του ήταν αρχοντική και πολύ πιστή στο Θεό. Οι γονείς του φρόντισαν να αποκτήσει σπουδαία μόρφωση. Σπούδασε όλες τις επιστήμες της εποχής του: νομική, αριθμητική, φιλοσοφία, ιατρική, γεωμετρία, ρητορική και μουσική. Όταν μεγάλωσε έγινε ιερέας κι έπειτα επίσκοπος στην Καισαρεία. Μοίρασε την πλούσια περιουσία του στους φτωχούς και για να ανακουφίσει τους πονεμένους, έχτισε μια πολιτεία με ορφανοτροφείο, νοσοκομείο, γηροκομείο, λεπροκομείο, ναό, η οποία ονομάστηκε Βασιλειάδα. Ήταν γενναίος.Δεν φοβήθηκε ούτε τον αυτοκράτορα που τον απειλούσε ότι θα τον βασανίσει ή θα τον σκοτώσει αν δεν αρνηθεί την ορθόδοξη πίστη του. Έφυγε απ' αυτή τη γη σε ηλικία μόλις 49 ετών.
β) Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος γεννήθηκε το 329 στην Αριανζό της
Καππαδοκίας. Ο πατέρας του ήταν ιερέας. Από
νωρίς, από τα χρόνια του γυμνασίου ακόμα, συνδέθηκε με στενή φιλία με τον Μέγα Βασίλειο. Ο Γρηγόριος έγινε Πατριάρχης στην Κωνσταντινούπολη και υπερασπίστηκε την ορθοδοξία με τους λόγους του
σε χρόνια δύσκολα. Ήταν
ψυχή ευαίσθητη, με ποιητικό ταλέντο. Έγραψε 407 ποιήματα που διακρίνονται για τη χάρη τους. Πέθανε σε ηλικία 90 χρονών, απλός και
ταπεινός στην Αριανζό.
γ) Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος καταγόταν από την Αντιόχεια
της Συρίας. Γεννήθηκε το 345 από αρχοντική οικογένεια. Ο πατέρας του πέθανε νωρίς κι έτσι η μητέρα του,
η Ανθούσα, μεγάλωσε το γιο της με πολλή φροντίδα. Όπου κι αν σπούδαζε ο Ιωάννης ξεχώριζε για τη σοφία
του. Μιλούσε τόσο συναρπαστικά, ώστε τον ονόμασαν «Χρυσόστομο». Μεγαλώνοντας μοίρασε κι αυτός την περιουσία του στους φτωχούς. Έγινε ιερέας στην Αντιόχεια και στη συνέχεια πατριάρχης στην Κωνσταντινούπολη όπου καθημερινά φρόντιζε να τρέφονται 7.000 ορφανά και χήρες. Ήλεγξε τις αδικίες των πλουσίων και του αυτοκράτορα. Γι’ αυτό εξορίστηκε και πέθανε σαν μάρτυρας στην εξορία.
Και οι τρεις άγιοι ξεχώρισαν για τη μόρφωση και φλογερή
πίστη τους. Πρώτοι εκείνοι συνδύασαν υπέροχα τον
ελληνισμό και τον χριστιανισμό. Αγάπησαν
πολύ το Θεό, γι' αυτό αγάπησαν πολύ και τους συνανθρώπους τους. Τα
πλούτη τους, αλλά και τον εαυτό τους,
τα διέθεσαν για να απαλύνουν τον ανθρώπινο
πόνο. Μελέτησαν με προσοχή την Αγία
Γραφή κι έγραψαν σπουδαία
συγγράμματα μέσα στα οποία φαίνεται η σοφία τους. Ας
διαβάσουμε λίγα από τα λόγια τους:Ο Μέγας Βασίλειος λέει: «Όπως οι μέλισσες διαλέγουν από τα άνθη, έτσι κι εσείς να διαλέγετε απ' αυτά που διαβάζετε». Απ' ότι σας λένε ή διαβάζετε, θα κρατάτε δικό σας ό,τι είναι χρήσιμο και ωφέλιμο. Σαν τις μέλισσες δηλαδή, θα ρουφάτε το μέλι, όπου υπάρχει και θα αποφεύγετε τις βλαβερές ουσίες. Κι όπως από την τριανταφυλλιά κόβουμε το τριαντάφυλλο, παραμερίζοντας τα αγκάθια, έτσι κι εδώ θα κρατάμε το χρήσιμο και θα πετάμε το βλαβερό.
Μιλώντας για το καθήκον των γονιών ο Μέγας Βασίλειος είπε: «Οι γονείς που έφεραν στον κόσμο τα παιδιά τους, πρέπει να φροντίζουν ώστε αυτά να μορφώνονται».
Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος μας λέει: «Πιο πολύ πρέπει να θυμάσαι το Θεό, παρά να αναπνέεις». Χωρίς την αναπνοή δεν μπορούμε να ζήσουμε. Πολύ περισσότερο δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς προσευχή.
Επίσης, λέει για την αξία της μόρφωσης: «Στολίστε τις ψυχές των παιδιών με την κατάλληλη μόρφωση κι όλα τ` άλλα θα ακολουθήσουν».
Και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας λέει: «Ένα παιδί με πίστη στην καρδιά, μπορεί ν' αλλάξει όλο το σπίτι του, όλη την τάξη του, όλη τη συντροφιά του». Μπορεί να τ’ αλλάξει όλα!
Τα λόγια τους και τα έργα τους έμειναν στην ιστορία.
Κάθε χρόνο στις 30 Ιανουαρίου τους τιμάμε σαν προστάτες των γραμμάτων.
Ἀπολυτίκιον
Τούς τρεῖς μεγίστους φωστῆρες τῆς τρισηλίου Θεότητος, τούς τήν οἰκουμένην ἀκτῖσι δογμάτων θείων πυρσεύσαντας, τούς μελιρρύτους
ποταμούς τῆς σοφίας, τούς τήν κτίσιν πᾶσαν θεογνωσίας νάμασι καταρδεύσαντας, *Βασίλειον τόν Μέγαν καί τόν Θεολόγον Γρηγόριον, σύν τῶ κλεινῶ Ἰωάννη τῶ τήν γλῶτταν χρυσορρήμονι, πάντες οἱ τῶν λόγων αὐτῶν ἐρασταί συνελθόντες ὕμνοις τιμήσωμεν αὐτοί γάρ τῆ Τριάδι ὑπερ ἡμῶν ἀεί πρεσβεύουσιν.
Μετάφραση
Όλοι όσοι θαυμάζουμε τους λόγους των τριών μεγάλων Φωστήρων
της τρισυπόστατης θεότητας, δηλαδή το Μέγα Βασίλειο, το Γρηγόριο το θεολόγο και
τον ξακουστό Ιωάννη που το στόμα του έβγαζε χρυσάφι, ας τους τιμήσουμε με
ύμνους. Γιατί αυτοί φώτισαν την οικουμένη με θείες διδασκαλίες. Γιατί σαν
ποταμοί σοφίας πότισαν όλη την κτίση με τα άγια νερά της θεογνωσίας, και γιατί
αυτοί μεσολαβούν και παρακαλούν πάντα την Αγία Τριάδα για μας
